İnsülin Direnci Nedir?

Öncelikle insülinin ne olduğundan başlayalım. İnsülin; Pankreastan salgılanan, şekeri düzenleyen hormondur. Dolaşımla glikoz, yağ ve proteinin metabolizmada biyolojik etkilerini göstermelerini sağlar. Kan şekeri olarak da bilinen glukoz vücudun ana yakıtıdır. Meyve, sebze, süt ürünleri parçalandığında karbonhidrata dönüşmeleri bizim glukoz kaynağımızı sağlar. Yapıdaki reseptörlere bağlanmadığında üretilen insülin görevini yerine getiremez böylece elde fazladan insülin olur. Reseptöre bağlanamaması İNSÜLİN DİRENCİDİR. Bu fazla insülin vücutta depolanmaya başlar bu da karaciğer yağlanmasına, kalp damar hastalıklarına, kilo alımına yani obeziteye neden olur. Çünkü fazla üretilen insülin gıdaların yağ olarak depolanmasına yol açar. Kişiler spor yapsalar bile kilo vermekte zorlanırlar çünkü glikoz kullanılamamıştır böylece hücreler aç kalır, iştah artar ve sürekli yağ depolanması devam eder. Normalde 1 ünite bulunması gereken insülin bu kişilerde 2-3 ünite kadar bulunabilir.

Direnç oldukça giderek daha fazla çalışan pankreas bir zaman sonra yoruluyor bu da pankreas yetmezliğine ve diyabet hastalığına neden oluyor. Hastaların beslenme alışkanlığına çok dikkat etmesi gerekiyor. Günlük hayatımızda ofislerde çalışmanın yaygınlaşmasıyla insanlar fast food tüketimine ve hareketsizliğe yöneliyorlar. Bol kalorili ve sağlıksız besinlerle hareket azlığı birleştikçe kaçınılmaz olan insülin direnci sendromu başlıyor.

Peki insülin direncimizin olup olmadığını nasıl anlarız?

Açlık ve tokluk kan şekeri,HbA1c değerlerine bakılmalıdır.
Bel çevresi kadınlarda 80 cm, erkeklerde 94 cm üzerinde olan bireylerde;
Kan şekeri yüksekliği
Hipertansiyon tanısı
Trigliserid düşüklüğü
tanılarının en az ikisi varsa insülin direnci şüphesi güçlenir.

Bu hastalıkta genetik miras da etkisini gösterir. Bunun yanında yukarıda belirttiğim gibi hareketsiz yaşam,bol kalorili sağlıksız yiyecekler gibi alışkanlıklar bu sonucu doğurabilir.

Günlük hayattan belirtileri de sıralayalım;
Sık tatlı yeme isteği
Sürekli halsizlik hissi
Mide kazınması
Kadınlarda adet düzensizlikleri
Koltukaltı, kasık, boyun bölgelerinde kararma
Kilo artışının kontrolden çıkması
Genç kadınlarda insülin direnci polistik over sendromuna yol açıp kısır döngü yaratır. Kişi kilo aldıkça insülin direnci artar, insülin direnci arttıkça kilo almaya devam eder.

Polistik over sendromu nedir kısaca bahsedelim;

Adet dönemlerinde döllenmeye müsait bir olgun yumurta gelişir. Sendromlu bireylerin vücudu birden fazla olgun yumurta üretmeye çalışır böylelikle hiçbiri gelişemez. Bu yumurtalar ultrasonda kist şeklinde görülür.

Ülkemizde sayısal verilere baktığımızda;
Toplumun %31,3 ü sigara kullanıyor,
20 yaş üstü bireylerin %27,6 sının şekeri normal değerlerin üstünde,
Türk kadınlarının %54,8 i şişman ve beraberinde kalp krizi ve diyabet açısından risk taşıyorlar.

Nasıl önlemler alınabilir? Tedavisinde neler yapılır?

Bu verileri göz önüne aldığımızda yapmamız gereken: kontrollerimizi yaptırıp hayat kalitemizi yükseltmek, sporu hayatımıza katmak. Özellikle masabaşı çalışanların en azından günde yarım saat yürümeleri gerekiyor.

Beslenme alışkanlıkları da çok önemli. Fast food, çalışanlar ve öğrenciler için pratik olsa da ev yemekleri tercih edilmeli. Öğün saatlerinin düzenli olması, kahvaltının ihmal edilmemesi ve mutlaka ara öğün yapılması gerekiyor. Ara öğünlerde süt grubundan faydalanmak etkili olabilir.Kan şekerini dengede tutan süt gurubu, içerdiği kalsiyum sayesinde kan şekerini dengeler, aynı zamanda tokluk hissi sağlar. Protein(yumurta, peynir, kurubaklagil, et, tavuk, balık vs) ve yağlı tohumlar da sindirimi yavaşlatarak şekerin hızlıca yükselmesini engellerler.
Yaşam tarzı değişikliği ardından sonuç alamayan hastalar için ilaç tedavisi de uygulanabiliyor. Bu tarz ilaçlar iştah ve kilo kaybını sağlıyor. İlaç kullanımı ve süresi direncin seviyesine göre değişiklik gösteriyor yani insandan insana değişiyor.

Özetle;

Yemeklerden sonraki 30-60 dakika içinde oturma ve çay kahve tüketiminden vazgeçmek, bunun yerine 10 -15 dakikalık yürüyüşler tercih etmek
Fast food tüketimi yerine sağlıklı ev yemekleri tercih etmek
Hareketsiz kalmamak
Bu hastalığı önleyecek basit ve olması gereken önlemlerdir.
Eğer yukarıda yazan insülin direnci belirtilerine sahipseniz risk altındasınız  en kısa zamanda doktorunuza başvurmanız gerekir. Belirtileri taşımıyorsanız da kontrollerinizi eksik etmeyin. Kendinize dikkat edin. Sağlıklı günler.