Venüs; hani şu Güneş doğmadan az önce ya da battıktan hemen sonra kendini gösteren parlak gezegen var ya, işte o. Güneş’ten ve Ay’dan sonra gök kubbemizin en parlak oyuncusu.
Venüs Gezegeni birçok bakımdan bizim dünyanın ikizi olarak kabul edilir. Kütleler benzerdir (%20 farkla), Güneş’e uzaklık birbirine yakındır (%35 farkla). Kimyasal bileşimler birbirine çok benzer, özellikle de karbon oranları.
Ancak benzerlikler burada sona erer. Farklılıklara gelince, çok çarpıcıdır. Venüs’ün atmosferi ağırdır, bizimkinden yüz kat daha yoğundur, başlıca içeriği karbondioksittir ve bu da gezegenin yüzeyinde dev bir sera etkisine yol açar. 480 derecelik yüzey sıcaklığı hiçbir şekilde su örtüsünün, dolayısıyla da herhangi bir canlı organizmanın bulunmasına izin vermez. (yani bulunduğuna inansam bile henüz kanıtlanan bir şey yok)
İyi de neden Dünya ile Venüs birbirinden bunca farklı? Çünkü Venüs’te karbon atomları karbondioksit moleküllerinin içerisindedir, oysa Dünya’da büyük çoğunlukla denizlerin dibindeki kireç taşı katmanlarında hapsolmuştur. Peki nedir böylesine birbirinden farklı karbon stoklama sistemlerinin kaynağında yatan?
Dünyanın yüzeyinde suyun sıvı halde bulunması ve suyun ilk birkaç yüz metre derinliğinde, gezegenin karbonunun hapsedilmesinden sorumlu canlıların bolluğudur. Söz konusu mikroskobik organizmalar (planktonlar, diyatomeler, mavi su yosunları), fotosentez yoluyla besinlerini elde etmek amacıyla karbondioksidi emip enerji kaynağı olarak Güneş’in ışığını kullanarak suyla birleştirirler. Öldüklerinde iskeletleri denizin dibinde birikir ve basıncın etkisiyle karbonatlı mineralleri meydana getiriler. (kara tahta tebeşirleri bu mineralleri güzel bir örnek olabilir.) Venüs’ün sudan yoksun yüzeyi atmosferindeki karbondioksidi emebilecek bir düzeneğe sahip değildir, bu yüzden karbondioksit atmosferinde serbest kalır.
Durum içinden çıkılması olanaksız bir kısır döngüde: Venüs’te su yok çünkü gezegen fazla sıcak (karbondioksit yüzünden). Fazla sıcak olmasının sebebi ise karbondioksidi emecek su yok. Bu durumun kaynağına gelince, hala tatmin edici bir açıklama bulunamamıştır.
Şimdilik, dikkatimizi çekeceği kesin bir duruma ilişkin saptamayla yetinelim: Yeryüzündeki tüm karbon, karbondioksit biçiminde havaya salınırsa, atmosferimiz yüzlerce derece ısınır ve tüm yaşam yok olur.
Venüs gözlerimizin önünde sanki bir uyarı gibidir.